De voorbereidingen voor Schaduwfamilie, het boek waar mijn halfzus Linda en ik aan werken, met de verhalen en foto’s van dertien donorkinderen, zijn in volle gang! We hebben intussen een fotograaf gevonden, die ons in drie weken tijd allemaal heeft gefotografeerd, inclusief Linda en mij. Er zijn ongeveer 400 foto’s per persoon gemaakt, dus in totaal zijn er nu een slordige 5000 shots, waar Linda en ik de selectie uit moeten gaan maken voor het boek en de bijbehorende tentoonstelling in Museum IJsselstein.
Wat ging daaraan vooraf? Na een lange zoektocht naar een goede fotograaf hadden we enorm veel geluk dat Katie Ford op ons pas kwam. Een paar maanden geleden plaatste deze in Den Haag wonende, Amerikaanse fotografe een oproep op Facebook. Zij had kort daarvoor bij toeval ontdekt dat ze een donorkind is. Nietsvermoedend had zij een DNA-test laten doen, om te weten te komen of zij een erfelijke ziekte had.
Halves
Het resultaat was een ontdekking die haar leven veranderde. De persoon van wie ze altijd dacht dat hij haar vader was, die haar had opgevoed, bleek dat niet te zijn. Daarbovenop had ze er in één klap 12 halfzussen en -broers bij. De gevoelens van verwarring die ze doormaakte, wilde ze verwerken in een kunstzinnig project. Ze besloot een fotoproject te starten, met de titel Halves, gebaseerd op het feit dat voor een donorkind de helft van je identiteit onbekend is. Dit wilde ze visueel uitdrukken in portretten. Op deze manier wilde ze “zo veel mogelijk donorkinderen fotograferen, over de hele wereld.”
Katies artistieke visie paste heel mooi bij ons project, dus we namen direct contact op met haar. We spraken af dat ze kosteloos voor ons de foto’s zou maken, zo lang als zij de rechten hierop behoudt; het is haar plan om in Amerika ook een tentoonstelling te organiseren met haar werk. Het enige probleem was dat haar verblijf in Nederland er al bijna op zat; drie weken later zou zij terugverhuizen naar de VS. Het was dus een hele organisatie om binnen zo’n korte tijd alle donorkinderen, die verspreid over heel Nederland wonen, voor de lens te krijgen. We zijn meteen aan de slag gegaan. Met niet veel meer een rol zwart papier voor de achtergrond en een paar goede lampen hebben we in no time mijn zolder omgebouwd tot fotostudio.
Van elke geportretteerde zijn er twee fotoseries gemaakt, om te kijken welke het beste zou uitpakken. De ene serie bestaat uit klassieke, sfeervolle portretten tegen de zwarte achtergrond. De andere uit meer experimentele shots, waarbij het concept schaduwfamilie op een visuele manier wordt verbeeld. Deze tweede fotoserie maakte Katie buiten, en daarbij haalde ze alles uit de kast om “de verborgen helft” visueel te verbeelden. Ze gebruikte onder andere een reflectorscherm, een prisma en kleurenfolies, en ze experimenteerde met het effect van struiken, licht en schaduw.
Expressieve kleuren
Voor de experimentele serie fotografeerde ze op ons verzoek iedereen tegen een achtergrond in een felle kleur, bijvoorbeeld een oranje muur of een gele container. Linda en ik vinden kleur in dit fotoproject belangrijk. Donorkinderen hebben vaak het gevoel ‘in serie geproduceerd te zijn’ en daarom wilden we in kleur – in plaats van in het meer uniforme zwart-wit – het unieke van ieder persoon benadrukken.
De kleur van iemands ogen bijvoorbeeld. Deze is voor veel donorkinderen heel betekenisvol; als je de enige bent in je familie met blauwe ogen, is de kans groot dat je die van je biologische vader geërfd hebt. Daarom vroegen we iedereen een effen kledingstuk mee te nemen in een opvallende tint die goed bij de kleur van hun ogen past.
Het maken van de foto’s was een mooi en voor sommigen ook emotioneel proces. Doordat de fotografe zelf ook donorkind is, en doordat ze echt de tijd nam voor iedere fotosessie, durfden de geportretteerden zich open te stellen en te laten zien hoe ze zich voelden. Daardoor zijn de foto’s heel indringend geworden. Naast portretfoto’s komen er in het boek ook detailfoto’s van betekenisvolle voorwerpen, zoals een donorpaspoort, of bijvoorbeeld een tatoeage.
Het leek het ons ook mooi om Katies verhaal en foto aan de serie toe te voegen. Zij zal daarvoor een zelfportret maken en door ons geïnterviewd worden. Zo staat het project nooit stil en wordt het steeds weer aangevuld: het begon bij Linda met haar boek, toen kwam ik erbij, en nu is er ook het verhaal van Katie. Als kleurrijke kralen die aan een ketting worden geregen, zijn het verhalen die elkaar versterken en verrijken.
verascoop.nl 