Iedereen die langere tijd op een eiland woont, wordt er tenminste een klein beetje door aangestoken: de jutterskoorts. Zo af en toe spoelt er wat aan, en het is altijd een verrassing wat dat is. Maar behalve bij de schoenami in 2006, waarbij een kwart miljoen schoenen (zonder voet) aan wal spoelde, beperkt het zich meestal tot wat kratten met bananen, opblaaspoppen of speelgoed. Maar wat er afgelopen week gebeurde en waar ik als uitwaaitoerist getuige van was, zullen de Terschellingers niet snel vergeten.
Woensdagochtend 2 januari arriveerden we nietsvermoedend bij Kookstudio Flang in de Pan, waar een opgewonden stemming heerste. We kwamen voor een culinaire wandeltocht, maar iedereen was druk in de weer met het uitladen van een busje. De nacht ervoor waren door de hevige storm 21 containers van een vrachtschip aangespoeld op verschillende waddeneilanden. Op Terschelling was tien kilometer strand bezaaid met de inhoud. Uit het busje kwamen kratten vol met gloeilampen, IKEA-opbergdozen, leren sandalen, portemonnees, My Little Ponies en zelfs flatscreen tv’s. Alles was drijfnat en vol met zand.
Goudkoorts
Op het hele eiland lijkt een soort goudkoorts te woeden. Bij de bakkerij hangt een bordje: “We zijn zo terug, we zijn aan het jutten!” Het juttersbloed van de eilanders was gaan stromen en vrijwel iedereen was zich, op de hoogte gebracht door de scheepsberichtendienst NAVTEX, gespoed naar het strand. Veelal met speciaal voor dit doel aangeschafte jeeps, of wandelend met grote IKEA-tassen, scharrelen ze alles bij elkaar wat ze konden vinden. Een man staat bovenop een container flatscreen tv’s uit te delen, waarvan we er even later ook weer één bij een vuilnisbak zien staan. Een spoeling met zeewater is waarschijnlijk niet heel bevorderlijk voor het functioneren van een televisie.
In het dorp zijn de vondsten het gesprek van de dag. Vooral de My Little Ponies zijn in trek. Bij de Kookstudio staan vijf kratten van de gebutste schipbreukelingen, met hun paarse staarten door de war. “Die kan mijn dochter mooi verkopen op de zomerbraderie.” Er ontstaat bij aangespoelde ladingen vaak een ware handelsdrift op het eiland. Zelf neem ik ook maar een tamelijk nutteloze opvouwbare IKEA-opbergdoos mee; dan heb ik toch ook een beetje meegejut. Het water is echter al snel te hoog om zonder laarzen door heen te lopen. Bij het fietsenrek pak ik nog twee paar zanderige sandalen mee. Als ik thuis de vondst wat beter bekijk, blijkt het ene paar uit twee linkerschoenen te bestaan en de andere twee verschillende maten – blijkbaar was ik ook verblind door de jutterskoorts. Overal hangen waslijnen vol met sandalen. Iedereen mag meenemen zo veel hij wil, want dan hoeft de gemeente minder op te ruimen.
Bedrijfsrisico
En de bedrijven als IKEA, waarvan zomaar een lading spullen verdwijnt, wat vinden die daarvan? “Die malen er niet om. Een schip kan duizenden containers meevoeren. Die paar containers zijn voor hen maar een schijntje, een bedrijfsrisico”, vertelt Flang Cupido, onze waddengids. Als de opwinding wat begint te bedaren en de storm weer gaat liggen, daagt bij de eilanders het besef dat hier niet tegenop te jutten valt. Er spoelen steeds meer containers aan. Het blijkt dat er in totaal niet 30, maar 270 containers overboord zijn geslagen. De MSC Zoe is een bijna 400 meter lang schip, dat maximaal 19.000 containers kan vervoeren. Met dit niet te bevatten aantal is het een van de grootste vrachtschepen ter wereld. Ook de hoeveelheid aangespoeld verpakkingsmateriaal, piepschuim en plastic groeit enorm. We zien het al tot ver in de duinen liggen, en binnen een mum van tijd verdwijnt het onder het zand.
Opeens is een klein eiland het middelpunt van de vliedende krachten van de wereldeconomie. De tomeloos groeiende consumptiedrang, zo goed verborgen in anonieme containers, komt nu aan de oppervlakte. En dit is nog maar het puntje van de ijsberg. Konden de jutters van weleer hun huizen en het wrakkenmuseum nog vullen met de gevonden schatten, nu moet het leger er aan te pas komen.
Op de terugreis met de boot zien we ze nog volop drijven, de roze My Little Ponies.
verascoop.nl 