Meer dan een stad is Napels een dichtbebouwd gebergte, met grotten, ondergrondse rivieren, steile hellingen en verborgen tuinen. In de eerste weken nadat we ons hier vestigden, maakte Herman vaak lange zwerftochten. Op een van die wandelingen beklom hij een dichtbegroeide trap vol zwerfkatten. Halverwege stond een hek open, en daarachter lag, tussen afbrokkelende flatgebouwen, een groene oase verscholen. Napels is gebouwd op hoge heuvels, en op de steilste stukken, waar toch niet gebouwd kon worden, vind je braakliggende stukken grond. Meestal functioneren deze als dumpplek voor kapotte scooters en afgedankte matrassen. Sommige zijn omgetoverd tot parken. Een daarvan is parco Viviani, dat langs een trap naar beneden kronkelt.

Helemaal boven in dit park, pal onder een hoge flat, vond Herman een tuin met veel verschillende planten. Hij liep door het hek naar binnen en zag een groep jonge mensen in turquoise T-shirts die boompjes aan het planten waren. Toen hij vroeg of hij kon helpen, drukten ze hem een schoffel in handen en vanaf dat moment was hij vrijwilliger bij, zo bleek, een voedselbos in wording. De groep was nog maar kort geleden begonnen met het ‘ontginnen’, dus het werk bestond in eerste instantie vooral uit het opgraven van wasknijpers, colaflesjes, tegels en andere voorwerpen die vanaf het appartementencomplex naar beneden waren gevallen.

De tuin hangt vol met spandoeken van Cartoon Network, die kennelijk niet alleen maar kinderen aan de buis gekluisterd houdt, maar ook dit project sponsort. Met het geld organiseren de vrijwilligers educatieve activiteiten. Elk weekend worden er schoolklassen met stadskinderen door de tuin geloodst. Deze lap groen die ooit een stortplek was, staat nu vol met fruitbomen, waaronder mispel-, abrikozen-, perzik-, pruimen- en citroenbomen. Inmiddels heeft Herman ook een moestuin aangelegd, met onder andere aardappels, wortels, radijsjes en tomaten. De aarde in en rondom Napels is vulkanisch, en dus lekker los, vruchtbaar en makkelijk te bewerken.

Werkverschaffing
Naast een groep vrijwilligers heeft de tuin ook een betaalde medewerker. Of, nou ja, iemand die betaald zou móeten worden. Elke ochtend zit Gianfranco hier in zijn leren jasje en strakke spijkerbroek sigaretten te roken en op zijn telefoon te kijken. In oktober kreeg hij deze baan als parkwacht aangeboden als werkverschaffing door de gemeente Napels. Hiervoor had hij 500 euro per maand moeten krijgen, maar sinds oktober ontving hij nauwelijks instructies en maar twee maanden inkomen. En nu zit hij zich hier elke dag te vervelen, zonder enige kennis van tuinieren.

Op mijn afstand-werkdag voor de Tweede Kamer loop ik tijdens een schorsing wel eens langs bij de tuin, en dan roken we samen een sigaret. Hier van bovenaf word ik altijd weer overweldigd door het uitzicht over de stad in haar talloze kleuren, de Vesuvius en de zee. “Rome is gebouwd door mensen, maar Napels door de goden” verklaart Gianfranco. Van oudsher konden vooral de rijke mensen, die hogerop woonden, genieten van dit uitzicht. Zijn leven begon veel lager, aan de voet van de heuvel.

Een echte ‘jongen uit de volkswijk’ is hij, opgegroeid in de donkere, smalle steegjes van de Quartieri Spagnoli met zijn familie in een basso, een woning op de begane grond, die bestaat uit één of twee kamers. Het was zwaar om in armoede op te groeien, vertelt hij, en hij kwam ook weleens met de verkeerde vrienden in aanraking. “Non sono sempre stato un santo”, zegt hij vaak, oftewel “Ik ben niet altijd een heilige geweest”. Goh, ik wist niet dat je een heilige was, plaag ik hem dan.

Ruud Krol
“Eigenlijk ben ik een voetballer”, was een van de eerste dingen die hij tegen Herman zei. Ooit was hij een veelbelovend talent, maar dat is lang geleden. Het loopje van de Hollandse voetbalvedette Ruud Krol die hier in de jaren ’80 glorieuze jaren beleefde, kan hij nog feilloos nadoen. Hij geeft nu voetbaltrainingen bij de club van zijn zoon, maar dat is niet genoeg om van rond te komen. Werkloos en met oplopende schulden kwam hij bij deze tuin terecht.

Als Herman voor de eerste keer een aardappel in de grond stopt, is Gianfranco met stomheid geslagen. Hij vraagt hem het hemd van het lijf over wat er allemaal groeit. Over koken weet hij alles, zoals welke appels het lekkerst zijn (de Napolitaanse Anurca) en welke soorten perziken er over een paar maanden allemaal hier te proeven zijn. Maar dat je een zaadje of een knol in de grond kan duwen en dat daar dan een plantje uitkomt dat je kunt eten, brengt bij hem een grote verwondering teweeg. Ook in een stenen jungle als Napels groeien mooie bloemen. Al trekt Gianfranco een vies gezicht als hij de witte bloem van een Napolitaanse ui proeft, die sterk naar knoflook smaakt. “Hoe moet ik mijn vrouw nu nog zoenen straks?”

24 apr Dit bericht is gepubliceerd op april 24, 2023 om 12:00 pm. Het’is opgeslagen in Napels, reportage en getagd als reizen. Markeer de permalink als favoriet. Volg hier alle reacties met de RSS feed voor dit bericht.